Çocuk sahibi olmak arzusuyla merkezimize başvuran çiftlerin azımsanmayacak bir kısmının zihninde bu sorunun olduğunu görüyoruz. Doğrusunu söylemek gerekirse bu biz hekimler, jinekologlar arasında da halen tartışılan bir konu. Başvuran çiftin tıbbi değerlendirilmelerinin yapılması sonrasında çifte en uygun tedavinin belirlenebilmesi için; gerekirse başarı oranlarını ve süreçleri anlatarak, gerekli karşılaştırmaları yaparak beraber karar vermek gereklidir. Yani tedavi bireyselleştirilmelidir.
İnfertilite tedavisinde; yani gebe kalmak için yardım tedavisinde, kullanılan herhangi bir uygulama aynı özelliklerdeki tüm hastalarda aynı sonucu vermez.
Çocuk arzusu ile başvuran hastaların sıklıkla yumurtlatma hapları ile tedavi olmayı talep etiklerini ya da bunun daha önceden hastalara önerildiğini görüyoruz. Bu noktada önemli bir ayrımı yapmak gereklidir. Bir kadının yumurtlama problemi tespit edilmişse, öncelikle ekonomik bir şekilde yumurtlama sağlanabilir. Bu basit tedavilerle hastaların yarısından fazlasında yumurtlama gerçekleşir ancak maalesef gebelik oranları aynı oranda yüksek değildir. 5-6 aydan sonra bu tedavilere yanıt oranı azalabileceği için gebelik elde edilemiyorsa sıklıkla gerşekleşen birkaç denemeden sonra ısrar edilmemelidir.
Düzenli adet gören, yapılan tetkik ve muayenelerinde zaten yumurta sayısı ve gelişimi normal izlenen ve yumurtlamanın olduğu düşünülen hastalarda bu tedavilerin ek bir katkısı yoktur. Yani her hastaya önce en ekonomik ve en basit tedavi ile başlamak doğru değildir.
Günümüzde gebelik elde etme sürecinde geçen zamanı kısaltmaya çalışmak doğru yaklaşımdır. Bu noktada gündeme yardımla üreme teknikleri gelmekte… yani aşılama ya da tüp bebek.
Yumurtlama problemi olmayan ama belli bir süre geçmesine rağmen gebe kalamayan hastalarda en önemli konu kadının yaşıdır. Bunun yanında kadının eşinin sperm sonucu ve tüplerin açık olup olmaması seçilecek tedaviyi belirlemede önemlidir. Tüpleri açık olmayan, sperm sayısı çok az olan yani ilişki ve aşılama için gerekli spermin olmadığı hastalarda zaten tüp bebek gerektiği aşikardır.
Aşılama da önerilebilecek olan bir çifte, aşılama yapmayıp tüp bebek önermek mantıklı mı?
İlk bakışta “ne gerek var !?” … “hayır” cevabı akla geliyor muhtemelen.. ancak yazının başında belirtildiği gibi karşılaştırma yapılıp tedavi bireyselleştirildiğinde bu sorunun cevabı “evet” olabilir.
Bundan en az 10 sene öncesine gidersek, bu ayrımda kalınan hastalarda genelde tercih edilen yöntem aşılama olurdu. Çünkü aşılamanın başarı şansı %15-20 olarak hesaplanıyordu, tüp bebeğin ise ondan biraz daha fazla idi. Bununla beraber tüp bebek, aşılama ile kıyaslandığında oldukça pahalı bir seçenekti.
Günümüzde ise koşullar tamamen değişti. Aşılamanın başarı şansı hala aynı ancak teknoloji ve bilim alanındaki gelişmelere paralel olarak tüp bebeğin başarı şansı oldukça arttı. Tüp bebek tedavisi ekonomik anlamda aşılama ile kıyaslandığında bundan 10- 15 yıl öncesine göre günümüzde büyük bir fark yok. Yani tüp bebek tedavisi artık aşılamaya göre çok daha başarılı ve daha kolay ulaşılabilir bir seçenek. Dolayısıyla, aslında aşılama da yapılabilecek olan hastalarda, yukarıdaki gelişmeler nedeniyle artık tüp bebek seçeneği hem hastalar hem hekimler tarafından daha erken tercih sebebi olmakta.
Bu tabii ki her hastaya tüp bebek yapalım demek değil. Ancak aşılamanın başarı şansını tedavi öncesi konuşmak önemlidir. Özellikle 32 yaş altında yumurta sayısı kritik olmayan kadınlarda, tüplerin açık olduğu teyit edilmişse ve aşılamadan fayda görecek şekilde sperm durumu varsa, başarı şansı ve tedavi süreci açıklanıp aşılama önerilebilir. Gebelik oluşmazsa ve daha ileriki yaşlardaki kadınlarda özellikle 3 seneden daha uzun süredir gebelik elde edilemeyen durumlarda, kadın yaşı daha fazla artıp başarı şansı azalmadan çocuk sahibi olunması önemli. Özellikle ilerleyen yıllarda ikinci çocuk planlaması düşünülüyorsa.
Sonuç olarak bir çifte tüp bebek önerilmesi; çiftin tüp bebekten başka seçeneği yok olarak algılanmamalıdır. Ancak çiftin durumu göz önüne alındığında gebelik olasılığını arttırıp, sonuca giden zamanı kısalttığı için bir seçenek olarak sunulmalıdır.
Tüm çiftlerimizin, arzuladıkları zaman çocuk sahibi olmaları dileğiyle, sağlıkla kalın...
Dr. Gerçek AYDIN